استقلال کردستان و خط و نشان صهیونیست ها برای منطقه

در آستانه برگزاری همه پرسی اقلیم کردستان عراق، بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای هر کدام با اهداف و دیدگاه های مختلف به این رخداد چشم دوخته اند. در این میان صهیونیست ها برای شاخ و شانه کشیدن در خاورمیانه به شکل علنی از جدایی کردستان حمایت می کنند.

 به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری، برگزاری همه پرسی استقلال کردستان عراق قرار است فردا 25 سپتامبر برابر با سوم مهرماه، برگزار شود و مردم این منطقه برای اعلان نظر خود درباره جدایی از کشور عراق پای صندوق های رای خواهند رفت.
مخالفت ها با این همه پرسی در مجامع جهانی لحظه به لحظه تشدید می شود. ایران و ترکیه به عنوان همسایه شرق و شمال این اقلیم، آمریکا و اروپا به عنوان قدرت های موثر فرا منطقه ای و سازمان ملل به عنوان حافظ مرزهای تثبیت شده بین المللی در زمره مخالفان جدایی کردستان از عراق هستند و این میان رژیم صهیونیستی به صورت آشکار و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس به صورت ضمنی و پنهان از این همه پرسی و استقلال کردستان حمایت می کنند. گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، به منظور بررسی انگیزه ها و دلایل حمایت ها و مخالفت ها با همه پرسی اقلیم کردستان عراق، تبعات و نتایج این همه پرسی و واکنش های جهانی به احتمال جدایی اقلیم، با «اردشیر پشنگ» مدرس پژوهشگر مسائل خاورمیانه با تمرکز بر تحولات کُردها به گفتگو پرداخته است. 

**ایرنا: موضع غرب و به ویژه آمریکا درباره همه پرسی و استقلال کردستان منفی است. چرا غرب با این جدایی مخالف است؟ 
**پشنگ: آمریکا سرمایه گذاری بزرگی را در عراق پس از صدام انجام داده است و تجزیه عراق از یک سو شکست پروژه دموکراسی در این کشور است که آمریکا مدعی اجرای آن بود. در دوران جرج بوش و در طرح خاورمیانه بزرگ، قرار بود که عراق دموکراتیک و توسعه یافته به الگویی برای کشورهای منطقه تبدیل شود. در حالی که هیچ یک از این مباحث طی سال های گذشته رخ نداد و از بعد امنیتی عراق یکی از بغرنج ترین سال های خود را می گذراند. در داخل آمریکا دو خط مختلف درباره استقلال و قدرت یافتن کردستان وجود دارد. 
وزارت خارجه و دیپلمات های آمریکایی به شدت با این استقلال مخالف هستند و این موضوع را آغازگر بی ثباتی ها و تنش های پیش بینی نشده در منطقه می دانند که تهدیدی برای منافع و مصالح آمریکا است. به ویژه آنکه ایالات متحده در مقطع کنونی انرژی خود را به مبارزه با داعش معطوف کرده و این موضوع می تواند با استقلال کردستان تحت الشعاع قرار گیرد و داعش دوباره به حیات خود ادامه دهد. اما گروه دوم در آمریکا ژنرال های این کشور هستند. به نظر می رسد ژنرال های آمریکایی که معمولا به جمهوری خواهان نزدیک هستند دیدگاه مثبتی به جدایی کردستان دارند. برآیند این دو دیدگاه موجب شده این کشور در ظاهر مخالف همه پرسی باشد اما این مخالفت در عمل نمی تواند به مانعی مهم در راه همه پرسی تبدیل شود. لذا آمریکا به سبب دوستی و رابطه نزدیک با دولت بغداد در عمل نمی تواند مانند رژیم صهیونیستی موافق همه پرسی و جدایی باشد. 

**ایرنا: آیا ایالات متحده با بنیان جدایی و استقلال کردستان مخالف است یا زمان و پروسه انجام آن را مناسب نمی داند؟ 
**پشنگ: آمریکا در بسته های پیشنهادی خود به اقلیم کردستان، تنها با زمان رفراندوم مخالف است و با انجام این همه پرسی مخالفتی ندارد. در حقیقت آمریکا می خواهد این جدایی به صورت تدریجی اتفاق افتد. موضع عملیاتی آمریکا و جمع بندی کاخ سفید این است که طی یک تا پنج سال آینده واقعیت کشور کرد در شمال عراق اتفاق خواهد افتاد. 

**ایرنا: در کنار مخالفان همه پرسی استقلال کردستان، رژیم صهیونیستی از حامیان آشکار جدایی کردستان از عراق است، دلایل و انگیزه های این حمایت چیست؟ 
**پشنگ : حمایت اسراییل از همه پرسی استقلال کردستان به این موضوع باز می گردد که مشروعیت این رژیم از سوی بسیاری از کشورهای منطقه همچنان زیر سوال است و بیشتر کشورهای اسلامی آن را به رسمیت نشناخته اند. این رژیم به دلیل هم مرزی با همین کشورهای عرب، طی هفتاد سال گذشته از هر گونه جنبش ناسیونالیسم غیرعربی حمایت کرده است تا به نوعی رقیب و تضعیف کننده ناسیونالیسم عربی باشد در همین راستا در برهه قبل از انقلاب به حکومت پهلوی و همزمان دولت ترکیه نزدیک می شود و در برهه کنونی نیز کردها را چه در عراق و چه در سوریه مورد حمایت قرار می دهد. تا برای اعراب و کشورهای مخالف خود رقییب تراشی کند. از دیگر سو طی سال های اخیر موضوع بالکانیزه شدن خاورمیانه مورد توجه بسیاری از تلحلیلگران بین المللی است. در برهه کنونی نیز ظاهراً و به باور من نه در عمل کردها را چه در عراق و چه در سوریه مورد حمایت قرار می دهد به این دلیل می گویم خط اصلی تل آویو افزایش تنش و جنگ در منطقه است و حمایتش از رفراندوم اقلیم هم به نوعی زمینه سازی برای وقوع درگیری های نظامی و بی ثباتی بیشتر و د میان چند بازیگر مختلف در این منطقه و در نتیجه غفلت از اقدامات آنها علیه فلسطینی ها در سرزمین های اشغالی است.

**ایرنا: منظور از بالکانیزه شدن چیست و با چه هدفی در خاورمیانه دنبال می شود؟ 
**پشنگ: منظوراز بالکانیزه شدن این است که کشورهای بزرگی که به هر دلیلی دچار مشکلات داخلی، ناکارآمدی دولت و یا محل دخالت بیگانگان قرار می گیرند، اگر از نظر جغرافیایی پهناور بوده و دارای تنوع قومیتی و مذهبی باشند، زمینه برای جدایی این قومیت ها که از حکومت مرکزی راضی نیستند فراهم می شود. این موضوع به تجزیه کشورهای پهناور در منطقه می انجامد و استدلال اسراییل و برخی مراکز اندیشه ای و قدرت آمریکا این است که اگر کشور پهناوری (حتی متحد آمریکا) به چند کشور کوچکتر تقسیم شود، قدرت چانه زنی و مزاحمت های محتمل کمتری خواهد داشت و با هزینه کمتری با منافع قدرت های فرامنطقه ای همراه خواهند شد. از همین روست که نخست وزیر رژیم صهیونیستی دو بار به صورت علنی ازاستقلال و جدایی کردستان حمایت می کند.
**ایرنا : مسعود بارزانی تا زمان انجام این گفتگو هرچند برگزاری همه پرسی را تایید کرده است اما در گفت و گوهایی از تضمین هایی برای تعویق هم سخن گفته است. رییس اقلیم کردستان عراق چه تضمین هایی برای این تعویق می خواهد؟ 
**پشنگ: آنچه آقای بارزانی اکنون به عنوان تضمین می خواهد به رسمیت شناختن و تایید و تضمین حق رفراندوم و استقلال کردستان از سوی جامعه جهانی است. با ارائه چنین تضمینی به نظر می رسد بارزانی یک یا دو سال این همه پرسی را به تعویق خواهد انداخت تا موضوع داعش و امنیت عراق بهبود یابد. در حقیقت بارزانی در تلاش است تا موضوع رفراندوم و حق استقلال را از موضوع مناقشه بیرون آورد و تنها درباره پروسه انجام و زمان اجرایی آن با بغداد و واشنگتن به گفتگو بنشیند. در این گفت و گوها هم تضمین ها را نه به صورت شفاهی و پنهان که علنی و مکتوب می خواهد. پس از این تضمین بارزانی می تواند گفتگوها را به مدت دو سال برای جدایی کردستان از عراق با محوریت بغداد-واشنگتن انجام دهد اما مجموعه مسائل موجود، پاسخ منفی بغداد به پیشنهادات سازمان ملل و ... نشان از آن دارد که همه پرسی روز دوشنبه به احتمال بسیار برگزار خواهد شد، البته باید گفت همه پرسی بصورت الکترونیکی برای شهروندان خارج از کشور آغاز شده است. 

**ایرنا: امکان وقوع درگیری نظامی در مرزها پس از انجام این همه پرسی تا چه اندازه است؟
**پشنگ: با توجه به دکترین سیاست خارجی ایران، امکان چنین دخالتی از سوی ایران منتفی است. چون این منطقه خارج از مرزهای ایران و ترکیه است. اما در آن طرف مرزها گروه های معارض مسلح حضور دارند که هم ترکیه و هم ایران نگران از حضور آنها هستند به خصوص اینکه در دو سال اخیر حرکت های نظامی محدودی از سوی سه گروه مختلف در آنجا دوباره علیه ایران شروع شده و جنگ ترکیه با پ.ک.ک در همین برهه مجدداً از سر گرفته شده است است. اما برداشتم این هست به احتمال زیاد حکومت اقلیم در این زمینه همچنان نقش میانجی و محدود کننده ایفا خواهد کرد. در خصوص برخورد عراق با استقلال خواهی کردها باید گفتممکن است درگیری های نظامی محدودی در سطح برخی گروههای حشد الشعبی و حشد الوطنی علیه پیشمرگان در مناطق مورد مناقشه روی دهد با این حال حتی درگیری نظامی میان ارتش عراق و نیروهای پیشمرگه هم ضعیف است. 

**ایرنا: واکنش جامعه جهانی به این همه پرسی احتمالی چه خواهد بود؟ 
**پشنگ: صدای مخالفان استقلال کردستان از موافقان این همه پرسی بلندتر است و نوع واکنش جامعه جهانی هم بستگی کامل به نحوه و کیفیت این جدایی محتمل دارد. اقلیم کردستان باید به توافق مورد قبول با بغداد، تهران و آنکارا دست یابد تا در خاورمیانه مورد پذیرش قرار گیرد. اگر این جدایی مسالمت آمیز و بدون جنگ انجام گیرد در زمان کوتاه تری هم از سوی جامعه جهانی پذیرفته می شود. اما در زمان کنونی با توجه به درگیری های جهانی در خاورمیانه، قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای تمایلی برای ایجاد معضل و چالشی تازه ندارد. کردها متحد قدرتمند فرامنطقه ای مانند آمریکا را در کنار خود ندارند تا مانند استقلال کوزوو و چند منطقه دیگر که با حمایت آمریکا انجام شد، مورد پشتیبانی قرار گیرند. فقدان این متحد که در سازمان ملل دست برتر دارد موجب می شود که پروسه عضویت محتمل اقلیم کردستان در سازمان ملل به دشواری و کندی صورت گیرد. البته باید تاکید کنم مخالفت آمریکا و دیگر قدرتها مخالفت های دیپلماتیک و نه بازدارنده است و در این بین روسیه به نظر می رسد نظر مساعدتری نسبت به استقلال احتمالی اقلیم کردستان دارد.